KURDUN DİŞİNE KAN DEĞDİ – 5
-Ermeni İhaneti Yazı Dizisi-
Ermenilerin Rus desteği ile Azerbaycan’da yaptıkları katliamlar ve zulümler:
1800’lü Yıllar
1800’lerde Rus İmparatorluğu, Güney Kafkasya’da Ermenileri yerleştirerek bölgede demografik dengeyi değiştirdi. Çarlık Rusya’sının taraflı ve çirkef politikaları, Azerbaycan Türkleri ile Ermeniler arasında kan dökülmesine yol açtı.
1905-1907 Ermeni-Azerbaycan Türkleri Çatışmaları
Bu dönemde Ermeni ve Azerbaycan Türkleri arasında geniş çaplı çatışmalar yaşandı. Bakü, Gence, Şuşa gibi şehirlerde binlerce kardeşimiz hayatını kaybetti, birçok Türk köyü tahrip edildi.
1918-1920 Kafkasya Olayları
Ermeni çeteleri, Bolşevik Rus güçlerinin desteğiyle Azerbaycan’ın Bakü, Karabağ ve Guba bölgelerinde büyük katliamlar gerçekleştirdi. 1918 Bakü Katliamı: Ermeni Taşnak çeteleri, Bakü’de 12 binden fazla Azerbaycan Türk’ünü katletti. Guba Katliamı: Guba’da yapılan kazılarda, katledilen Azerbaycan Türkü kardeşlerimize ait toplu mezarlar bulunmuştur. 1918-1920 yılları arasında Bakü ve çevresinde Ermeni çetelerinin Türk ve Müslüman halka yönelik gerçekleştirdiği katliamlar, bölgenin tarihindeki acı olaylardan biridir. Bu dönemde, özellikle Ermenistan’ın haksız toprak kazanım mücadelesi ve devlet olma iddiası Azerbaycan’ın kendi devletleşme süreci sırasında, bölgesel güç mücadeleleri yaşanıyordu. Ermeni çeteler, Bolşevik yönetiminin desteğini alarak Azerbaycan Türkleri ve diğer Müslüman halka yönelik geniş çaplı katliamlara girişmiştir.
Türk Kafkas İslam Ordusu’nun Müdahalesi:
Osmanlı Devleti’nin desteğiyle Nuri Paşa liderliğindeki Kafkas İslam Ordusu, “Bir millet, iki devlet” diyerek Bakü’ye girip Ermeni çetelerinin ilerleyişini durdurmuş ve Şamahı da, Gence de, Bakü de tarih yazarak, Azerbaycan’daki kardeşlerimizin yardımına koşup can vermiştir.
1948-1953 Zorunlu Göç
Sovyetler Birliği, Ermenistan diye adlandırılan Türk topraklarından Azerbaycan Türklerini zorunlu göçe tabi tutarak Azerbaycan’a sürmüştür. Bu süreçte binlerce Türk, Ermenistan diye adlandırılan öz toprağından ayrılmak zorunda kalmış, köyler boşaltılmıştır.
Dağlık Karabağ Savaşı (1988-1994)
1988-1994 yılları arasında Azerbaycan ve Ermenistan arasında, Dağlık Karabağ bölgesinin kontrolü için gerçekleşen bir silahlı çatışmadır. Sovyetler Birliği’nin zayıfladığı ve dağıldığı dönemde başlayan savaş, her iki taraf için büyük insani ve siyasi kayıplara yol açmıştır.
1988: Sovyetler Birliği’nin son dönemlerinde, Dağlık Karabağ bölgesinde yaşayan Ermeniler, bölgenin Azerbaycan’dan ayrılarak Ermenistan’a bağlanması talebini dile getirdiler. Bu talep, Azerbaycan tarafından reddedildi ve etnik gerginlikler tırmandı.
1991: Sovyetler Birliği’nin dağılmasıyla Azerbaycan ve Ermenistan bağımsızlıklarını ilan etti. Dağlık Karabağ’ın statüsü üzerindeki anlaşmazlık silahlı çatışmaya dönüştü.
1992: Ermenistan güçleri, Dağlık Karabağ’da Azerbaycanlı köylerini işgal etmeye başladı. Hocalı Katliamı gibi trajik olaylar bu dönemde gerçekleşti; yüzlerce Azerbaycanlı sivil şehit düştü.
1993: Ermenistan destekli güçler, Dağlık Karabağ dışındaki Azerbaycan topraklarının önemli bir kısmını da işgal etti. Yaklaşık bir milyon Azerbaycanlı yerinden edildi.
1994: Taraflar arasında Rusya’nın aracılığıyla bir ateşkes anlaşması imzalandı. Ancak bu ateşkes, barış getirmedi; bölge üzerindeki statüko değişmedi ve Dağlık Karabağ fiilen Ermenistan’ın kontrolünde kaldı.
Karabağ Savaşında Rusların Ermenilere Desteği:
Askeri Malzeme ve Silah Yardımı: Sovyetler Birliği’nin dağılması sırasında, bölgede kalan Sovyet askeri depoları Ermeniler için önemli bir kaynak oldu. Özellikle Ermenistan ve Dağlık Karabağ’daki Ermeni güçleri, bu depolardan çok miktarda silah ve mühimmat ele geçirdi.
Rusya, doğrudan veya dolaylı olarak Ermenistan’a modern silah sistemleri sağladı. Resmi raporlara göre, 1992-1994 yılları arasında Ermenistan’a Rusya üzerinden tanklar, topçu sistemleri ve hava savunma ekipmanları gönderildi.
Askeri Personel Desteği: Birçok eski Sovyet askeri personeli, özellikle Rus kökenli subaylar ve teknik personel, Ermenistan’a danışmanlık hizmeti verdi ve çatışmalarda aktif rol aldı.
Dağlık Karabağ’daki Ermeni güçleri, Sovyet askeri eğitim sisteminde yetişmiş kişilerden destek aldı.
Stratejik Konumda Otorite Boşluğu: Sovyetler Birliği’nin çekilmesi sırasında, 366. Motorize Piyade Alayı gibi Sovyet askeri birlikleri bölgede kaldı. Bu birliklerden bazı unsurlar, Ermeni güçlerine destek verdi.
Özellikle Hocalı Katliamı sırasında, 366. Alay’ın doğrudan Ermenilere destek verdiği ve saldırılara katıldığı bilinmektedir.
Diplomatik ve Siyasi Destek: Rusya, uluslararası platformlarda Ermenistan’a açık bir destek sağlamamış gibi görünse de, fiilen Azerbaycan’a karşı tarafsız bir duruş sergiledi. Bu tarafsızlık, Ermenilere operasyonel üstünlük sağladı.
Rusya, Azerbaycan üzerinde baskı kurarak, Dağlık Karabağ çatışmasında Ermenistan’ın konumunu güçlendirdi.
Enerji ve Ekonomik Destek: Rusya, Ermenistan’ın enerji ve temel ihtiyaçlarını karşılamasında yardımcı oldu.
Moskova, Ermenistan’ı Batı’ya bağımlı hale getirmek yerine kendisine bağımlı tutacak stratejik adımlar attı.
Savaşın Sonuçları
İnsani Kayıplar: Yaklaşık 30 bin kişi hayatını kaybetti; bir milyona yakın insan mülteci durumuna düştü.
Toprak Kaybı: Azerbaycan, Dağlık Karabağ ve çevresindeki 7 rayonu kaybetti.
Dondurulmuş Çatışma: Ateşkes sonrası bölge uluslararası anlamda Azerbaycan toprağı olarak tanınmaya devam etti, ancak fiilen Ermeni güçlerinin kontrolünde kaldı.
Hocalı Katliamı
26 Şubat 1992’de, Ermeni güçleri ve Rus birliklerinin işbirliğiyle Azerbaycan’ın Hocalı kasabasında bir soykırım gerçekleşti. Ermenistan’a bağlı Taşnak milisleri, Rus askerlerinin de desteğiyle Hocalı’ya saldırdı. Saldırıda 613 Azerbaycanlı sivil, kadınlar, çocuklar ve yaşlılar da dahil olmak üzere katledildi. Yüzlerce kişi işkenceye uğradı, köy yerle bir edildi.
Ermeni-Rus İşbirliği ve Azerbaycan’a Verilen Zarar
Rusya, Çarlık ve Sovyet dönemlerinde Ermenistan’ı destekleyerek Azerbaycan’ın topraklarını işgal etmelerine zemin hazırladı.
Dağlık Karabağ Savaşı sırasında, Ermenistan’ın bölgede işgal ettiği Azerbaycan topraklarını korumak için Rus birlikleri sahada aktif rol oynadı. Bu işbirliği, Azerbaycan’ın toprak bütünlüğüne büyük zarar verdi ve Dağlık Karabağ’ın Ermenistan tarafından işgali sürecini destekledi. Savaşta birçok Azerbaycan Türkü öldürülürken, köyler yakıldı, yıkıldı ve yüz binlerce Azerbaycanlı mülteci durumuna düştü.
2. Karabağ Savaşı
Savaşın Gelişimi: 27 Eylül 2020’de Azerbaycan, Dağlık Karabağ’daki Ermeni mevzilerine yönelik geniş çaplı operasyon başlattı. Azerbaycan, modern askeri donanım ve dronlar kullanarak Ermeni savunma hatlarını deldi ve ilerleyiş sağladı.
Ermenistan, Dağlık Karabağ’daki Dağlık Karabağ’ın büyük bölümünden çekilmek zorunda kaldı.
Türkiye’nin Desteği:
Siyasi Destek: Türkiye, Azerbaycan’ın toprak bütünlüğünü savunduğunu ve işgal altındaki toprakların geri alınması gerektiğini açıkça dile getirdi.
Uluslararası platformlarda Azerbaycan’a diplomatik destek vererek Ermenistan’ın işgalci pozisyonunu eleştirdi.
Askeri Destek: Türkiye, Azerbaycan ordusunun modernleşmesine önemli katkılar sağladı.
Türk yapımı Bayraktar TB2 SİHA’ları, savaş sırasında Azerbaycan’ın askeri üstünlük elde etmesinde kritik bir rol oynadı. Bu insansız hava araçları, Ermenistan’ın hava savunma sistemlerini ve zırhlı araçlarını etkisiz hale getirdi. Türk ordusu, Azerbaycan askerlerine eğitim desteği verdi ve savunma sanayisi ürünleriyle Azerbaycan’ı güçlendirdi.
Stratejik İşbirliği: Türkiye, savaş sırasında Azerbaycan’a lojistik ve istihbarat desteği sundu.
Savaş boyunca Türkiye’nin desteği, Azerbaycan halkı ve yönetimi için moral ve motivasyon kaynağı oldu.
Sonuçlar: Türkiye’nin desteği, Azerbaycan’ın savaşta başarılı olmasında önemli bir faktör oldu. Azerbaycan, 44 gün süren savaşın ardından Dağlık Karabağ’ın büyük kısmını ve çevresindeki işgal altındaki topraklarını geri aldı. Bu süreç, Türkiye-Azerbaycan ilişkilerini daha da güçlendirdi ve “Bir millet, iki devlet” anlayışını pekiştirdi.
10 Kasım 2020’de Azerbaycan ve Ermenistan arasında imzalanan ateşkes anlaşmasıyla Azerbaycan, Dağlık Karabağ ve çevresindeki yedi toprağın kontrolünü yeniden sağladı.
Azerbaycan, stratejik bölgeleri ve Karabağ’ın önemli şehirlerini geri aldı, Ermenistan ise ağır kayıplar vererek topraklarını terk etmek zorunda kaldı.
Anlaşmayla Azerbaycan, haklı zaferi ilan ederken Dağlık Karabağ’ın geleceğiyle ilgili Ermenistan ile devam eden gerilimler sürüyor.
(Devam edecek… )
Filiz Toklu
