Yazılarımız
- Uğur Sinan Dinçer
Deprem Gerçeği
Deprem Gerçeği Ülkemizin en önemli problemi nedir sıralaması yapılsa,benim için de en önemli problem uzak ara deprem olurdu. Yalnız sanılanın aksine, benim deprem gerçeğim ile galiba büyük çoğunluğun gerçekliği arasında küçük bir fark olurdu. Ülkemizin jeolojik fay hatları üzerinde olduğunu ve bu hatların hâlâ hareketliliklerini koruduklarını acı tecrübeler ile öğreneli…
Devamını Oku » - Töreli Yazılar
A. Cevdet Paşa’nın Âlimane Bir Mektubu
A. Cevdet Paşa’nın Âlimane Bir Mektubu Orhan ALİMOĞLU Dergâh Yayınevi 2021 yılında “Cevdet Paşa’nın Lâyihalar”ı adlı bir mükemmel kitap yayınlamış. Ahmet Zeki İzgöer ve İsmail Kara hocaların imzasını taşıyan bu kitabı okurken müfid ve muhtasar seçme /derleme yapalım diye düşündük. Kitaba sunuşu İzgöer Hoca yazmış. Şu cümlelerini kaydetmeliyiz: “Yine miras…
Devamını Oku » - Doç. Dr. Abdülkadir Dağlar
Feth ≈ Ferah ≈ Ferec ≈ Cerh ≈ Şerh Kelimelerine Dâir
Feth ≈ Ferah ≈ Ferec ≈ Cerh ≈ Şerh Kelimelerine Dâir -Töreli İştikâk -21- İştikâk… İştikâk-ı Kebîr… İştikâk-ı Ekber… İştikâk, bir üçlü masdardan –yânî kökten– aynı harflerle ve bu harflerin aynı sıralanışla türeyiş ve türevlenişini anlamaya ve anlatmaya çalışır… İştikâk-ı Kebîr, yânî “büyük iştikâk”, harfleri aynı olmakla birlikte sıralanışları farklı…
Devamını Oku » - Doç. Dr. Abdülkadir Dağlar
Nefak ~ Nefak ~ Nîfâk Kelimelerine Dâir
Nefak ~ Nefak ~ Nîfâk Kelimelerine Dâir -Töreli İştikâk -20- Zelzele… Deprem… “İzâ zulzileti’l-arzu zilzâlehâ. (Yeryüzü şiddetli bir depremle sarsıldığında.)” âyetiyle başlar, Zilzâl Sûresi, kıyâmet gününün Kur’ân-ı Kerîm’deki tasvirlerinden birisidir bu… Bu zelzeleyi “zelzele-yi ekber” (en büyük deprem) ifâdesiyle nitelendirmek mümkündür… Ancak, kıyâmet gününden önce, âdetâ o günün bir nümûnesi…
Devamını Oku » - Doç. Dr. Abdülkadir Dağlar
Vecd ~ Vicdân ~ Vücûd Kelimelerine Dâir
Vecd ~ Vicdân ~ Vücûd Kelimelerine Dâir -Töreli İştikâk -18- “Men talebe ve cedde vecede…” diye bir kelâm-ı kibâr var ki “Bir şeyi isteyen ve onu gayretle arayan kişi sonunda onu bulur…” anlamına gelir… İştikâk da böyledir, kimi zaman bir ömür sürer bir kelimenin peşindeki kavram-anlam arayışı… Bu yazı da…
Devamını Oku » - Doç. Dr. Abdülkadir Dağlar
Şakk ~ Şıkk ~ Şakâ’ik Kelimelerine Dâir
Şakk ~ Şıkk ~ Şakâ’ik Kelimelerine Dâir -Töreli İştikâk -17- Bir kelimenin türeyiş ve türevleniş mâcerâsını öğrenmeye, anlamaya; bu mâcerâda hangi kelimelerle kökteşlik ve yoldaşlık alâkası gösterdiğini görmeye; bu arada, bu kökteş ve yoldaş kelimelerin kavram-anlam alanını ortaya çıkarmaya çalışma ameliyesidir, “töreli iştikâk”… Bu yazıda ise bizâtihî “iştikâk” kelimesi etrâfında…
Devamını Oku » - Doç. Dr. Abdülkadir Dağlar
Sefer ~ Sifr ~ Süfre Kelimelerine Dâir
Sefer ~ Sifr ~ Süfre Kelimelerine Dâir -Töreli İştikâk -16- Kavram atkıları, kelime çözgüleriyle ilmek ilmek dokunur; böylece mânâlar evrenini sarıp kuşatan yekpâre geniş bir kilim meydâna gelir… Envâî türlü nakışları ile bu kilim, devran döndüğü, beşeriyetin lisânı ve tefekkürü de yaşadığı müddetçe dokunmaya, mânâ evrenini sarıp kuşatmaya devâm edecektir……
Devamını Oku » - Doç. Dr. Abdülkadir Dağlar
Basar ~ Basîret ~ Tabsıra Kelimelerine Dâir
Basar ~ Basîret ~ Tabsıra Kelimelerine Dâir -Töreli İştikâk -15- Bir beşer olarak insânı mefhumların ve kelimelerin “hakîkat alanı”na taşımayı şiâr edinmiş, ilmî ve irfânî bir ameliyedir, töreli iştikâk… Kadim, fıtrî ve töreli her kavrama, her eyleme âit kelimeler, hakîkî birer izlek olarak tâkîb edildiklerinde izcisini hakîkat alanına ulaştırırlar… Bu…
Devamını Oku » - Doç. Dr. Abdülkadir Dağlar
Halâs ~ Hulûs ~ Hulâsa Kelimelerine Dâir
Halâs ~ Hulûs ~ Hulâsa Kelimelerine Dâir -Töreli İştikâk -14- Töreli iştikâk, kavramlarla kavramlar, kelimelerle kelimeler arasındaki hâlis kökteşlik ve soy-sop alâkalarını araştırıp soruşturan bir ameliyedir… Bu, kavramların, kelimelerin türeyiş ve türevleniş töresini keşf etme gâyesine yönelen bir gayretle mümkün olabilir… Bu yazı çerçevesinde de h(a)-l(e)-s(a) üçlü kökünden türeyip türevlenmiş…
Devamını Oku » - Doç. Dr. Abdülkadir Dağlar
Rûh ~ Râhat ~ Reyhân ~ Rîh Kelimelerine Dâir
Rûh ~ Râhat ~ Reyhân ~ Rîh Kelimelerine Dâir -Töreli İştikâk -13- Bütün rûhlar, o ilk rûhun nûrundan yaratılmış ve üfürülmüştür… O ilk rûhtan, yânî Nûr-ı Muhammedî’nin rûhundan… Dolayısıyla, –diğer tüm varlık, kavram ve kelimelerde olduğu gibi– rûh, râhat, reyhân, rîh kelimeleri de o Muhammedî rûhun türevleri ve dil aynasındaki…
Devamını Oku » - Doç. Dr. Abdülkadir Dağlar
‘Îd ~ ‘Ûd ~ ‘Âdet ~ ‘Avdet Kelimelerine Dâir
‘Îd ~ ‘Ûd ~ ‘Âdet ~ ‘Avdet Kelimelerine Dâir -Töreli İştikâk -12- Her anlamın, her kavramın ve her kelimenin bir me‘âdı, yânî bir dönüş noktası bulunmaktadır; o noktadan gelirler ve o noktaya dönerler… Töreli iştikâk da tüm yorumlamalarını bu noktayı merkeze alarak yapmaktadır… Kalem, bir töreli iştikâk denemesi mâhiyetindeki bu…
Devamını Oku » - Doç. Dr. Abdülkadir Dağlar
Nefs ~ Nefes ~ Nefâset Kelimelerine Dâir
Nefs ~ Nefes ~ Nefâset Kelimelerine Dâir -Töreli İştikâk -10- İştikâk alâkası, müştakk kelimelerin anlamlarını âdetâ tek bir tohumun içindeki mânâ âlemine ircâ eder… N-f-s üçlüsü de kendisinden türeyen, türevlenen kelimelerin anlamları için âdetâ böyle bir tohumun kök uçlarıdır… Nefs, nefes, nefâset kelimeleri ve müştaklarının, aralarındaki anlam alâkaları ile oluşturdukları…
Devamını Oku » - Doç. Dr. Abdülkadir Dağlar
Berk ~ Burâk ~ Berrâk Kelimelerine Dâir
Berk ~ Burâk ~ Berrâk Kelimelerine Dâir -Töreli İştikâk – 9- Kavramlarla kavramlar, şeylerle şeyler, olaylarla olaylar arasında ilişki kurmada “teşbîh” adı verilen beyan yolu insanlara önemli bir yardım ve kolaylık sağlamaktadır… Bu yardım ve kolaylık kimi zaman açık kimi zaman da örtülü olabilmektedir… Bâzen bir özel ismin hangi kavram…
Devamını Oku » - Doç. Dr. Abdülkadir Dağlar
Hırfet ~ Harf ~ Hurâfe Kelimelerine Dâir
Hırfet ~ Harf ~ Hurâfe Kelimelerine Dâir -Töreli İştikâk – 8- Önce, söz yaratıldı, “ol” sözü… Sonra, kalem oldu, içi söz ile doldu… Sözden sözler türedi… Söz uçtu, yazıya kondu… Söz ete kemiğe, söz yazıya büründü… Yazı söze ayna kılındı, söz yazıda göründü… Ve iki harf olduruldu “Kun. (Ol.)” denir…
Devamını Oku » - Doç. Dr. Erhan Çapraz
Çocukluğumdan beri ufkumda Erciyes vardır.
Efendim, paylaştığım fotoğrafta da açıkça görüleceği üzere evimiz Erciyes’e bakardı ve biz Erciyes’e baka baka büyüdük… Rahmetli babacığım ömrünün son deminde vuslatı Erciyes’e bakarak bekledi… Her insanın bir ufku vardır. Aslında insanı insan yapan da bu ufkudur. Yani insan, bir beşer olarak bu ufkundan doğar… Doğduğum evin caddesinin adı “Seyrânî”…
Devamını Oku » - Doç. Dr. Abdülkadir Dağlar
Sırr ~ Sürûr ~ Serrâ ~ Serîr Kelimelerine Dâir
Sırr ~ Sürûr ~ Serrâ ~ Serîr Kelimelerine Dâir -Töreli İştikâk – 7- Kavramların ve kelimelerin, sır ilmekleriyle örülü esrârengiz âlemi, ancak iştikâk adı verilen kökteşlik ve soydaşlık bilgisi ile keşfedilebilir, çözülebilir… Nice kavramların derinliklerine salınmış köklerden beslenen gövde, nice kelime dallarını mânâ tepelerine uzatmaktadır… Böyle pek çok ağacın birlikteliğinden…
Devamını Oku » - Doç. Dr. Abdülkadir Dağlar
Seyf ~ Mesâfe Kelimelerine Dâir
Seyf ~ Mesâfe Kelimelerine Dâir -Töreli İştikâk – 6- Seyfi Ali… Anadolu’da erkek çocuklarına konulan isimlerden biri… İlk bakışta, birbirinden bağımsız iki ismin, Seyfi ve Ali isimlerinin bir erkek çocuğa –iki isim olarak– konulmuş olduğunu düşündürebilir; ancak bu, imlâ yetersizliğinin yol açtığı bir anlam kargaşasıdır… İşin aslı şöyledir: Seyf-i Alî,…
Devamını Oku » - Doç. Dr. Abdülkadir Dağlar
Felek ~ Fülk ~ Felâket Kelimelerine Dâir
Felek ~ Fülk ~ Felâket Kelimelerine Dâir -Töreli İştikâk – 5- Dünyânın en sahih ve tek müşterek dili “kavram dili”dir… Bilhassa kâinâtı tanıma, kavrama ve anlamlandırma gayretleri ile meydâna gelen bu dil, insanlığın ortak müdrike, müfekkire ve muhayyilesinin bir mahsûlüdür… Kavramlar ile kavramlar, kelimeler ile kelimeler arasındaki kökteşlik ve soydaşlık…
Devamını Oku » - Doç. Dr. Abdülkadir Dağlar
Zarf ~ Zarâfet Kelimelerine Dâir
Zarf ~ Zarâfet Kelimelerine Dâir -Töreli İştikâk – 3- Töreli cemiyet hayâtında âdâb-ı muâşeretin teâmül ve tedâvülünde en mühim hususlardan biri de ikrâm ve sunum âdâbıdır… Teşrîfat töresi dâiresinde genellikle şifâhî kâidelere oturtulmuş olan bu sunum âdâbının, kimi töreli ahlâk kitaplarında yazılı hâlde bulunduklarına da şâhit olunmaktadır… Yeme-içme ikrâmından, giyim-kuşam…
Devamını Oku » - Doç. Dr. Abdülkadir Dağlar
Kıyâm ~ Kıymet ~ Kıvâm ~ Kavm Kelimelerine Dâir
Kıyâm ~ Kıymet ~ Kıvâm ~ Kavm Kelimelerine Dâir -Töreli İştikâk -2- Kelimeler ile mefhumlar, kavramlar arasında ezelî, muazzam bir insicâmın olduğuna inananlardanım; ilmek ilmek, halka halka örülen ve ebede kadar genişleyerek uzayan sonsuz mantık-kelâm insicâmıdır bu, merkezinde ezelî mânâlar âleminin yer aldığı… İştikâk ise, bu insicâmı çözmeye, anlamaya ve…
Devamını Oku »